Ze zou geopend worden 1 december van vorig jaar. Gate, de éérste druggebruikersruimte van Brussel, in de Woeringstraat. Brussel heeft lang moeten wachten eer de beslissing werd genomen. Maar ook nu blijft het wachten tot de opening.

Jammer. De vele druggebruikers zouden er baat hebben. De infrastructuur is klaar. Het personeel staat paraat. Transit vzw gaat samen met MASS de gebruikersruimte uitbaten. Maar er zijn nog juridische moeilijkheden. Ook de financiering is nog niet helemaal rond.

Je kan beter in de buurt van GATE wonen dan op de Leopold II laan tussen Ribaucourt en Yzer.

Waarom ik vind dat de ruimte er moet komen

Omdat ze een antwoord biedt op een reële nood

Veel druggebruikers in Brussel zijn dakloos en kunnen nergens terecht.

Drugsverslaafden zijn een zware belasting voor de klassieke opvang van daklozen. En er zijn al opvangplaatsen te weinig.

De hulpverlening ten aanzien van dakloze met een drugsverslaving is nagenoeg onbestaande.

Transit vzw heeft sinds 20 jaar een opvanghuis gespecialiseerd is in opvang van daklozen met een drugsverslaving. Alleen zijn de plaatsen beperkt. Een verblijf is van korte duur. Voor de klassieke verslavingshulp zijn er lange wachtrijen.

De gebruikersruimte vult een nood in. Bovendien is er tijd en ruimte om de nodige vertrouwensrelatie op te bouwen met gebruikers. Om dan later hun verslaving aan te pakken.

Ga maar lekker los? Nee hoor

De gebruikersruimte is er niet om je uit te leven. Ze beperkt de schade. Zowel voor de gebruiker, als voor de buurt met veel drugsoverlast.

De gebruiker krijgt een menselijke benadering. Als hij ergens een letsel heeft opgelopen (hetgeen vaak het geval is) wordt dat verzorgd voor het erger wordt. Een druggebruiker gaat ook niet meteen de straat op na gebruik.

Omdat ik zie hoe erg het kan worden

Samen met een bewoner van de Leopold II-laan maakte ik een wandeling door de buurt. Ik sprak met enkele handelaars en een straatveger aan Ribaucourt.

Er ligt vuil op straat. Gebruikte spuiten en zilverpapier getuigen van het gebruik. Kleine winkeldiefstallen zijn geen uitzondering. Iemand met een verslaving heeft een kort lontje. Er is af en toe ook agressie op straat met geïntoxiceerde mensen.

Omkadering is er niet. Politie noch straathoekwerkers weten hoe de drugverslaafden en de wijkbewoners te helpen. Flink optreden en de gebruikers oppakken of arresteren werkt niet. Want er zijn te weinig plaatsen om hen op te vangen. Bovendien: je kunt de gebruikers wegjagen, maar daarmee los je het probleem ten gronde niet op. Er moet iets anders gebeuren.

Buurtbewoners van Gate kunnen gerust zijn

Geen wachtrijen buiten, aanmelden en inschrijven gaat vlot.

Er is een veiligheidsagent, die optreedt als mediator met als taak de rust bewaren en te de-escaleren. Verder worden twee straathoekwerkers ingezet die mensen proberen te begeleiden naar hulp. Er zijn ook verschillende ambassadeurs in de wijk (enkele buurbewoners) die je kunt aanspreken.

Er is nauwe samenwerking met Bravo asbl en de politie van de stad Brussel. Zo worden politiemensen opgeleid hoe om te gaan met mensen met een verslaving.

Je kan beter in de buurt van GATE wonen dan op de Leopold II laan tussen Ribaucourt en Yzer.

We vinden het warm water niet uit

Gebruikersruimten zijn geen nieuwigheid.

In vergelijking met andere Europese landen loopt België enorm achter. Dat is vreemd. Want op andere vlakken zoals euthanasie of abortus is België net heel progressief.

Zwitserland begon in de jaren 90 met gebruikersruimten. Ondertussen zijn er verschillende ruimtes in Nederland, Luxemburg, Spanje, Portugal en Denemarken.

Op gezondheidsvlak hebben ze hun nut al bewezen. Ze zorgen voor gezondheidswinst. Het is zelfs kostenbesparend, want de spoedafdelingen van de ziekenhuizen worden minder belast. Preventief werken is goedkoper dan achteraf zorg toedienen.

Een gebruikersruimte uitbaten komt neer op een besparing in de gezondheidszorg. 

Lees deze recente evaluatie van gebruikersruimten in Frankrijk (Parijs en Straatsburg).

Een ankerpunt, geen magneet

De gebruikersruimte biedt een veilige omgeving voor gebruikers. Er zal minder zichtbaar druggebruik zijn op straat.

Zal de gebruikersruimte nieuwe klanten aantrekken? Of mensen aanzetten tot gebruik?

Het antwoord is volmondig: neen. De druggebruikers zijn er vandaag al, zelfs zonder gebruikersruimte. We hebben een oplossing nodig die werkt. Die de situatie voor omwonenden en gebruikers verbetert.

Wel nog werk aan de wetgeving

Als drugs verboden zijn, is het dan wel oké om een gesubsidieerde gedoogzone in te richten? Ik vind van wel (zie hierboven).

Het Brussels Parlement keurde in juli van vorig jaar een ordonnantie goed die de regels rondom gebruikersruimtes bepaalt. Maar ook de federale wetgeving moet duidelijk zijn. Dat is nu nog niet het geval.

Meer weten?

Beluister deze podcast van De Standaard (NL)

Bekijk Autrement, uitgezonden op BX1 op 11 januari 2022 naar aanleiding van de opening van een gebruikersruimte in Brussel

Lees ook deze haalbaarheidsstudie druggebruikersruimte uit 2018 van de UGent en de UCL.

Foto: bezoek aan Gate op 21/02