Er zijn weinig instanties waar zwangere vrouwen met een verslaving terecht kunnen. Brussel heeft geen gespecialiseerde teams. Dat is een probleem.

Preventief beleid of vroegtijdige detectie van verslaving zijn zeldzaam. Nochtans loont het de moeite om een probleem snel te detecteren en tijdig in te grijpen.

Veel zwangere vrouwen met een verslaving blijven onder de radar. Tot ze in het ziekenhuis komen om te bevallen.

Dit roept zodanig hoge emoties op, dat we de moeder vaak vergeten. Het stigma is zo groot dat de moeder geen hulp vraagt.

Gynaecologen vragen in bepaalde gevallen de baby te plaatsen in een opvanggezin. Daar stopt het. Een vrouw met een drugsverslaving krijgt geen opvolging na de bevalling. 

Meer nazorg is nodig. Maar ook meer preventie.

Een van de weinige goede voorbeelden in België is het GoiA-project van de Free Clinic Antwerpen. GoiA staat voor Gezinnen onder invloed Antwerpen.

GoiA is een mobiel team van straathoekwerkers, psychologen, sociaal werkers, psychiaters en huisartsen. Het team gaat op zoek naar toekomstige ouders om hulp te bieden. Want mensen met een verslaving geraken moeilijk tot in zorginstellingen. 

GoiA doet aan aanklampende hulp, geeft cliënten advies en leidt ze naar gepaste hulpverlening. Bij gevaarlijke situaties kan het team nog altijd een gedwongen opname aanvragen. Het hoofddoel is harm reduction: het beperken van de schade.

Brussel heeft geen gelijkaardige initiatieven. Er zijn wel verschillende psychiatrische mobiele teams op pad. Alleen werken ze niet goed samen. De coördinatie door Brussels Platform Geestelijke Gezondheidszorg loopt niet vlot. 

Zijn er plannen in Brussel? Ik ondervraag er binnenkort minister Maron over.

Vrouwenrechten

Zwangere vrouwen die drugs gebruiken, brengen hun ongeboren kind schade toe. Een moeder met een zware verslaving die er alleen voor staat, kan niet voor haar baby zorgen. Dat zijn feiten.

Uiteraard verdient het ongeboren kind alle bescherming, net zo goed als het kindje wanneer het eenmaal is geboren. We zijn erg gefocust op dat kind. We nemen ingrijpende maatregelen – die nodig zijn.

Maar de situatie roept zodanig hoge emoties op, dat we de moeder vaak vergeten. Het stigma is zo groot dat de moeder geen hulp vraagt.

Het recht op gezondheid van de moeder is actueler dan ooit. Vrouwenrechten staan onder druk. Denk maar aan de Verenigde Staten, waar het recht op abortus opnieuw wordt betwist.

Laten we niet vergeten: de verslaafde moeder heeft hulp nodig. Ten tijde van haar zwangerschap, maar ook eens ze bevallen is. 

Meer weten?

Lees deze studie over gendersensitieve preventie en hulpverlening aan alcohol- en druggebruikers (UGent en HOGent)

of “Vrouwen aan het woord over alcohol- en drughulpverlening“, artikel op de site van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (in het NL)

Beeld uit de documentaire Goede moeders van Jorien van Nes (2021)